September

Mijn favoriete tijd in de tuin, dit is een maand van overvloed. Tomaten, courgettes, aubergines, paprika’s, pepers, frambozen en bramen vullen elk weekend de schalen op onze eettafel. Dit is de periode waarin de tuin lijkt te zeggen: bedankt voor de goede zorgen, geniet van het lekkers. Dat is dan ook precies wat we doen. Er zijn gerechten die ik alleen maak als ik de benodigde ingrediënten uit eigen tuin kan halen, wat in de praktijk betekent dat ik het maar drie of vier keer per jaar kan klaarmaken. Het is nog een heel karwei om courgettes, aubergines, paprika’s, tomaten, ui en worteltjes tegelijk gereed te hebben voor onderstaande ratatouille.

Ondanks het heerlijke eten is september een maand die waakzaamheid van ons tuiniers vragen. Augustus is tot nu toe erg warm geweest en dat vraagt veel van een tuin. De zomergewassen zoals tomaten en paprika’s kunnen hier goed tegen, maar de pas geplante koolplanten verdienen wat extra aandacht. De wortels hiervan zijn nog niet goed ontwikkeld en een paar dagen geen water kunnen zomaar resulteren in een toekomstig tekort aan boerenkool. Met het verstrijken van september zal de neerslag ongetwijfeld weer op gang komen.

In september kan de siertuin een vermoeide aanblik krijgen. Met een paar tips vormt deze maand vanaf nu de start van een zinderend najaar, in plaats van het einde van de zomer. Knip vast planten zoals geraniums en nepeta’s terug tot op de grond. Geef ze een emmer water en na een week of drie staan deze planten weer met fris blad. Een mooi najaar geeft ze zelfs kans op een rijke nabloei. Ook de dahlia’s en rozen verdienen aandacht. Door vaak de uitgebloeide bloemen weg te knippen blijven ze produceren tot ver in november. Planten in potten en bakken krijgen veel water, maar geef ze ook voldoende voeding. Een vloeibare voeding is gemakkelijk door het gietwater te mengen. Dit houdt de planten gezond tot de eerste vorst.

In het voorjaar schreef ik over het niet meer maaien van een stuk gras in de tuin, om wilde bloemen en planten meer kans te geven. Nu is het moment om deze weide toch een maaibeurt te geven. De zaden van planten die zich gevestigd hebben zijn rijp en krijgen zo kans om zich te verspreiden in de weide voor bloei in het volgende jaar. Als je merkt dat het gras nog te sterk is en daardoor bloemen nauwelijks kans krijgen, zaai dan nu Gele Ratel. Deze plant parasiteert op gras en maakt de grasmat zwakker. Zo krijgen in de toekomst de bloemzaden meer kans in je bloemenweide. Meer tips voor het maken van een bloemenweide kun je lezen in mijn grascolumn in de Groei&Bloei van september.

In het Brabants Dagblad mocht ik twee weken geleden iets zeggen over water geven. Het gebruik van kraanwater voor de tuin staat onder druk door de roep van drinkwaterbedrijven om zuinig te zijn. We staan als tuiniers voor een grote uitdaging: hoe houden we het water zo lang mogelijk vast. Zeker in onze moestuin speelt deze vraag, want we hebben daar alleen een handpomp en het is niet te doen om alles continue water te geven. Daarom nu ook hier tips om het water beter in je tuin vast te houden: Elk voorjaar bedekken we de groentebedden met een laag zelfgemaakte compost. Als je geen composthoop hebt, loont het zeker de moeite om in het voorjaar compost uit het tuincentrum door je border of moestuin te mengen. Het vergroot het vochtvasthoudend vermogen aanzienlijk. Als er een droge periode aanbreekt zijn er gewassen die een tweede laag compost krijgen, zoals koolraap en knolselder. Deze planten hebben een zeer lang groeiseizoen, maar een te warme zomer kan ze fataal worden. Vandaar een beschermende laag compost rond deze planten. Een tweede tip is om de hele tuin te beplanten en zo weinig mogelijk grond onbedekt te laten. In de moestuin wieden we ook nauwelijks tussen grote groenteplanten, de grond blijft daardoor veel langer vochtig en vol met leven. Grote onkruiden trekken we weg, maar een bodembedekkend laagje tussen bijvoorbeeld de kolen doet wonderen voor de vochthuishouding in de bodem.

Klussen voor deze maand

Siertuin

september is de maand om de hagen te knippen als u dit nog niet heeft gedaan. Strakke hagen maken de tuin gelijk een dubbeltje meer waard en geven het strakke kader voor een uitbundig najaar in de borders. Indien er gaten in de borders gevallen zijn, kun je deze opvullen met bijvoorbeeld dahlia’s of andere eenjarigen. Houd de vijver goed in de gaten. Door de hoge temperaturen groeien waterplanten en algen erg snel. Zorg ervoor dat niet het hele wateroppervlak bedekt is met planten. Geef potplanten voldoende voeding, zeker eenmaal per week. Augustus en september zijn ideale maanden om zaden te verzamelen voor volgend jaar. Soms knip ik een bloem met zaaddoos naar keuze af en schud ik deze leeg in een bruine (ongebleekt papier) envelop. Deze bewaar ik in de winter binnen in de boekenkast en volgend voorjaar zaai ik ze uit.

Moestuin

Oogsten, oogsten en oogsten. Laat groenten zoals courgettes niet te groot worden, klein zijn ze het lekkerst. Kijk af en toe bij de perenboom om te zien of te vruchten makkelijk loslaten. Peren rijpen niet aan de boom, maar thuis op de keukentafel. Een peer laten groeien is niet zo ingewikkeld, het moeilijkst is bepalen wanneer ze rijp zijn. Een verkleuring naar zacht lichtgeel kan een indicator zijn, maar het meest betrouwbaar is toch de mate waarmee ze loslaten van de boom. De pompoenplanten zijn nu echt meters aan het maken, als ze te groot worden kun je de uitlopers toppen. In de kas kan een laatste keer sla gezaaid worden, voor een verse krop later in het najaar. Controleer de koolplanten zo vaak mogelijk op rupsen en verwijder ze (het best met de hand en zonder bestrijdingsmiddelen).

Deze column wil ik graag afsluiten met het gewas waar ik dit jaar het meest trots op ben: de meloen uit eigen tuin:

Advertisement